Minister van Cultuur Sven Gatz heeft vijf elementen toegevoegd aan de Inventaris Vlaanderen voor ICE. Het gaat om de woonwagencultuur, de klompencultuur, de Godelieveprocessie uit Gistel, de Rederijkerscultuur en het oogstfeest De Pikkeling uit de Aalsterse Faluintjesstreek.

Twee keer per jaar kunnen elementen van immaterieel cultureel erfgoed worden opgenomen op de Inventaris Vlaanderen voor Immaterieel Cultureel Erfgoed. Minister Sven Gatz: “Die inventaris is de lijst van wat we beschouwen als culturele tradities die we in leven willen houden. Een opname op die lijst draagt bij tot de zichtbaarheid van de traditie en stimuleert publiek en betrokkenen om er bewust mee om te gaan. De lijst telt nu 50 elementen.”

Woonwagencultuur

De woonwagencultuur is het geheel van tradities, gebruiken en opvattingen van mensen die sinds generaties permanent in een woonwagen (willen) wonen. In Vlaanderen zijn er drie gemeenschappen woonwagenbewoners: de Voyageurs, de Manoesjen en de Roms. Deze drie groepen delen een leefwijze waarin het wonen op wielen centraal staat. Woonwagenbewoners koesteren een nomadische levenswijze en het vrijheidsgevoel dat daarmee verband houdt. Hun grote behoefte aan mobiliteit uit zich niet alleen in het rondreizen op zich, maar ook in handelingen die aan dat flexibele bestaan verbonden zijn.

Een ander centraal gegeven dat woonwagenbewoners gemeenschappelijk hebben, is het leven in familieverband. Zij kiezen er bewust voor om kleinschalig, maar familiaal te wonen. Typerende beroepen, zoals het ophalen van oud ijzer of messenslijpen, werden tot nog toe bijna uitsluitend door woonwagenbewoners uitgeoefend. Deze traditionele beroepen evolueren naargelang de maatschappelijke veranderingen. De wijze waarop de woonwagenbewoner zich hieraan aanpast, is ook een typisch cultureel kenmerk.  Verder spelen ook muziek en religie een belangrijke rol in het leven van de drie gemeenschappen. Elke subgroep heeft ook een eigen taal en woordenschat.

Kempens Karakter en woonwagencultuur

Kempens Karakter begeleidt ook in haar regio een project rond het bewaren van de woonwagencultuur. Zo organiseerde de erfgoedcel samen met het Minderhedenforum en de Stad een inzamelmoment in het Herentalse woonwagenpark. Daar werden prachtige foto’s ingescand en verhalen genoteerd.

Meer info: Jan Matthé

Het interactief platform www.immaterieelerfgoed.be fungeert als een ontmoetingsplaats voor immaterieel cultureel erfgoed in Vlaanderen.