Met het project Kempencollectie in Kaart bundelden wij samen met onze collega’s van de Kempense erfgoedcellen de krachten om een uniforme veldtekening te maken van de erfgoedcollecties in onze werkingsgebieden. Hiermee legden we een basis voor een toekomstgericht en geïntegreerd Kempens collectiezorgbeleid.
Waarom dit project?
De voorbije jaren brachten wij, de vier Kempense erfgoedcellen, elk op eigen initiatief de erfgoedcollecties en collectiebeheerders binnen onze eigen regio in kaart. Daarbij werden collectiebeschrijvingen opgesteld en werden nodenanalyses uitgevoerd op het vlak van collectiezorg en depotbeheer. De bestaande inventarissen en beschrijvingen waren echter versnipperd, niet gelijkvormig, onvolledig en zeker niet altijd beschikbaar tot op deelcollectieniveau. Binnen het overkoepelende Kempenoverleg groeide daarom het idee om deze uitdagingen gezamenlijk aan te pakken in één gecoördineerd project.
Een korte schets van het projectverloop
Sinds de start in april 2023 werkte projectmedewerker Celine Vandenbranden twee jaar voltijds aan het project. Ons gezamenlijk werkingsgebied beslaat 43 gemeenten. Gezien de omvang van de regio was het noodzakelijk om prioriteiten te stellen en keuzes te maken. De focus werd gelegd op de collecties van kerkfabrieken, oudheid- en heemkundige kringen, vrijwillige musea, gemeente- en stadsarchieven, professionele musea, lokale besturen, documentatiecentra en erfgoedbibliotheken. Binnen onze Kempense regio registreerde Celine, volgens het COMETA-model, 821 erfgoeddeelcollecties van 168 collectiehouders in een Kempencollectie in kaart-databank. Daarbij werd niet alleen de deelcollectie zelf beschreven, maar ook informatie verzameld over onder meer bewaaromstandigheden, eigenaarschap, gebruik, registratiegraad en digitalisering. Zo ontstond een gedetailleerd beeld van de noden, kansen en thematische lijnen binnen het Kempens erfgoedlandschap.
In het uitgebreide Eindrapport kan je de onderzoeksresultaten in detail bekijken!
Wat hebben we geleerd?
De onderzoeksresultaten tonen duidelijk aan dat het belangrijk is voor collectiehouders om te registreren en daarbij eventueel ook te digitaliseren. Meten is weten. Weten wat er in een collectie zit en waar het zich bevindt is de basis waarop verdere plannen gebouwd worden. Daarnaast is het belangrijk om zich voor te bereiden op mogelijke calamiteiten en indien mogelijk preventieve maatregelen te nemen. Samenwerking en expertisedeling kunnen we alleen maar verder aanmoedigen. Samen weet je meer. Dat geldt voor alle organisaties in het erfgoedveld en daarbuiten.
Tot slot voeren we een pleidooi voor kiezen. Vaak worden beslissingen uitgesteld om zo alle mogelijkheden open te houden, maar als men de beslissingen niet durft te nemen, kan men ook niet vooruit gaan. Het is niet gemakkelijk, het ligt vaak gevoelig, maar je kan er zoveel winst uithalen. Een keuze maken is niet altijd verliezen, het is ook winnen.
Kortom, het project leverde niet alleen een gedetailleerd overzicht van alle Kempense erfgoed(deel)collecties, maar vormde tegelijk een waardevolle basis voor een toekomstig Kempens collectieprofiel en collectiezorgbeleid. De verzamelde gegevens zullen richting geven aan een Kempens actieplan rond erfgoedzorg, expertise-uitwisseling versterken en de samenwerking bevorderen op het vlak van publiekswerking en erfgoededucatie.
Voor meer informatie neem contact op met Jeroen Janssens, jeroen@kempenskarakter.be, 0474 654 287.